Rol yapma oyunları (RYO – RPG), oyuncuların kurgusal bir dünyada bir karakteri kontrol ederek bir hikâyenin parçası oldukları oyunlardır. Oyuncular, karakterin özelliklerini, yeteneklerini, görünümünü seçer. İster savaşçı bir kahraman, ister büyücü bir sihirbaz, karakterini istediği gibi tasarlayabilir. Bu karakter, oyun boyunca gelişirken yeni yetenekler ve eşyalar kazanır, böylece oyuncunun oyun tarzını yansıtacak bir yol çizer ve oyuncular kendi kararlarını vererek özgün hikayelerini oluştururlar. Genellikle büyük ve detaylı dünyalarda geçen rol yapma oyunları, oyuncuların kendilerini oyunun dünyasına kaptırmalarını ve başka bir kimliğe bürünmelerini sağlayan, oldukça popüler bir oyun türüdür.
RYO türü, 1970’lerde masaüstü oyunlarla başladı. Dungeons & Dragons gibi oyunlar, oyuncuların karakterlerini yönetmelerine ve hikaye anlatmalarına olanak tanıdı. Daha sonra bilgisayar oyunları, bu türün dijital versiyonlarını sunarak RYO türünü daha geniş bir kitleye ulaştırdı. 1990’larda Final Fantasy ve Baldur’s Gate gibi oyunlarla altın çağını yaşadı. Bugün, birçok farklı platformda RYO türünde binlerce oyun bulunmaktadır.
RYO Oyunlarının Temel Unsurları
Her oyun türü oyuna göre ana tür ya da alt tür olabilir. Bir oyunun RYO olması için rol yapılabilmesi yeterlidir. Ancak bir oyunun bu unsurlardan herhangi birine veya bir kaçına sahip olması bu oyununun ana türünü RYO yapmayıp oyunu RYO ögelerine sahip bir oyun yapar. Rol yapma özgürlüğünü sağlayan ve arttıran temel unsurları ele alacağız.
Karakter oluşturma: RYO türü genellikle oyuncuları karakter oluşturma ekranı ile karşılar. Oyuncular vücut tipi, cinsiyet, boy, ten rengi, saç tipi, sakal gibi basit görünüş özelliklerinin yanı sıra çene genişliği, yanak çöküklüğü gibi detaylı görünüş özelliklerini de seçebildikleri oyunlar mevcuttur. Oyuncular karakterin ırkı, geçmişi, mesleği ve bunlara bağlı olarak dövüş tarzlarını, diyaloglar esnasındaki ikna kabiliyetine kadar geniş bir yelpazede karakter yeteneklerini ve özelliklerini seçebilir. Bu seçim oyunun başlangıcından sonuna kadar hikayede ve oyun tarzında gidişatı etkileyebilir.
Hikaye ve Seçimler: RYO türü zengin ve derin bir hikâye etrafında şekillenir. Oyuncular, atmosferik ve detaylı görsel ayrıntıları barındıran bir dünyada geçen bu hikâyenin bir parçası olarak, çeşitli görevleri yerine getirmek ve düşmanlarla savaşmak durumundadırlar. Oyuncular, görevler esnasında irili ufaklı bir çok seçimle karşılaşırlar. Bu seçimler görevin sonucunu etkilemek gibi küçük değişiklikler olabileceği gibi tam olarak farklı bir bölüm ile neticelenen yol ayrımına sebep olabilirler. Oyuncular, ana hikaye etrafında dönerek dünyayı keşfeder ve hikayenin sonucunu etkiler.
Karakter gelişimi: Oyuncular, oyun boyunca farklı yollardan deneyim kazanarak karakterlerini geliştirebilirler. Bu gelişim yeni yetenek kazanımı, var olan yeteneklerin güçlendirilmesi, karakterin özelliklerinin (güç, dayanıklılık, zeka vb.) yükseltilmesi, eşya elde edilmesi ve yükseltilmesi şeklinde olabilir.
Bu unsunlar RYO türünün temel unsurları olup bunlar dışında da süreli seçimler, açık dünyada gezebilme, kalıcı ölüm gibi rol yapmayı arttırarak karakter ile daha fazla bütünleşmeyi sağlayan başka unsurlar da mevcuttur.
RYO’nun Alt Türleri
RYO oyunları, farklı alt türlere ayrılabilir. Bu alt türler, farklı mekanikler ile rol yapmaya olanak tanır.
Aksiyon RYO: Temel olarak gerçek zamanlı savaş ve aksiyon odaklı oynanış içerir. Bu tür, karakter oluşturma, karakter geliştirme, hikaye anlatımı ve oyun dünyası keşfi gibi klasik RYO unsurlarını içerirken, oyuncuların oyun sırasında doğrudan ve anında aksiyon almasını gerektirir. İşte Aksiyon RYO’ların temel özellikleri:
Gerçek Zamanlı Savaşlar: Aksiyon RYO’larda savaşlar gerçek zamanlıdır, yani karakterler ve düşmanlar aynı anda hareket eder. Bu, oyuncuların hızlı reflekslere ve yeteneklere sahip olmalarını gerektirir. Savaşlar, genellikle taktiksel zekanın yanı sıra hızlı hareket etmeyi gerektirir. Oyuncular düşmanların taktiklerine ve durumlarına göre çeşitli yetenekleri ve ekipmanları hızlıca kullanmalıdırlar.
Dinamik Hareketler ve Beceri Kullanımı: Aksiyon RYO’larda oyuncular, karakterlerinin yeteneklerini doğrudan ve hızlı bir şekilde kullanabilirler. Bu, savaş sırasında büyü yapma, saldırılarını kombinasyonlarla artırma ve düşmanlardan kaçma gibi dinamik hareketleri içerir. Oyuncular, düşmanlarla hızlı ve yoğun savaşlara girerler ve tepki süreleri kritik öneme sahiptir.
Aksiyon ve Strateji Dengesi: Aksiyon RYO’lar, sadece hızlı hareket etmeyi değil, aynı zamanda stratejik düşünmeyi de gerektirir. Karakterlerin yeteneklerini etkili bir şekilde kullanmak ve düşmanların zayıf noktalarını bulmak önemlidir.
Souls-like türü de aksiyon RYO alt türü içinde değerlendirilir. “Soulslike” terimi, popüler bir video oyunu türünü ifade eder ve adını FromSoftware tarafından geliştirilen “Dark Souls” serisinden almıştır. Genellikle zor, atmosferik ve cezalandırıcı ölüm sistemi ile belirgin bir oyun türüdür.
Aksiyon RYO türüne örnek olarak; Path of Exile, Diablo 4, The Witcher 3: The Wild Hunt, Elden Ring, Dark Souls 3, The Elder Scroll V: Skyrim verilebilir.
Japon RYO (JRPG): Japonya’da geliştirilen rol yapma oyunlarıdır. Genellikle canlı renkler, stilize karakter tasarımları ve anime tarzı grafiklerle karakterize edilir. Bu, oyunun görsel estetiğini önemli ölçüde etkiler ve J-RYO’ları kolayca tanınır kılar. J-RYO’ların özellikleri:
Odaklı Hikaye Anlatımı: J-RYO’lar, güçlü ve karmaşık hikayelere odaklanırlar. Karakterlerin arkadaşlıkları, aşkları ve kişisel gelişimleri gibi temalar sıkça işlenir. Hikayeler genellikle duygusal ve derin bir anlam taşır.
Sıra Tabanlı Savaş Sistemleri: Birçok J-RYO, savaşlar için sıra tabanlı veya hibrit savaş sistemlerini kullanır. Bu sistemler, oyuncuların her bir karakterin sırayla hamle yapmasını ve stratejik taktikler kullanmasını gerektirir. Parti sistemine dayanır. Genellikle 4 kişilik partiler ve her karakter oynanabilir.
Özgün Karakterler ve Dünyalar: J-RYO’lar, sıklıkla benzersiz karakterler ve özgün dünyalar sunar. Bu dünyalar, fantastik veya bilim kurgu öğeleri içerebilir ve oyunun atmosferini zenginleştirir.
Lineer Oynanış: J-RYO’lar, çoğu zaman daha lineer bir oyun yapısına sahiptirler, yani oyuncular genellikle belirli bir hikaye yolunu takip ederler ve sınırlı özgürlüğe sahiptirler.
J-RYO türüne örnek olarak; Final Fantasy serisi, Persona 5, Chrono Trigger, Ys serisi, Tales of Arise, Octopath Traveler verilebilir.
Bilgisayar Tabanlı RYO (BT-RYO/C-RPG): Masaüstü rol yapma oyunlarının bilgisayar ortamına uyarlanmasıyla oluşturulan RYO türüdür. İzometrik bakış açısı ile oynanışa sahiptir. BT-RYO’ların genel özellikleri:
Sıra Tabanlı Savaş Sistemleri: BT-RYO’lar, sıklıkla sıra tabanlı savaş sistemlerini benimserler. Bu, savaşların tur bazlı olduğu anlamına gelir. Parti tabanlıdır. Oyuncular, her karakterin veya düşmanın sırayla hamle yapmasını beklerler, böylece strateji geliştirme fırsatına sahip olurlar.
Diyalog Odaklı Hikayeler: BT-RYO’lar, oyuncuların diyalogları, seçimleri ve etkileşimleri üzerinden hikayeyi şekillendirmelerine büyük önem verirler. Genellikle uzun diyaloglar üzerine kuruludurlar. Derin ve karmaşık hikayeleri vardır.
Karakter Oluşturma ve Geliştirme: BT-RYO’lar, oyuncuların karakterlerini ayrıntılı bir şekilde özelleştirmelerine ve geliştirmelerine olanak tanır. Bu, yetenek noktalarının dağıtılması, ekipmanın seçimi, karakter geçmişi, ırkı ve karakter sınıfının belirlenmesi gibi özellikleri içerir. Diğer RYO alt türlerine göre karakter oluşturma ve gelişimi çok daha detaylıdır. Oyuncular, oyun dünyasının arka planını, karakterlerin geçmişini ve hikayenin gizli detaylarını keşfederler.
BT-RYO türüne örnek olarak; Baldur’s Gate 3, Divinity: Original Sin 2, Pillars of Eternity, Pathfinder, Dragon Age serisi, Icewind Dale verilebilir.
Devasa çok oyunculu çevrimiçi RYO (MMORPG): MMORPG’ler, oyunculara büyük ve dinamik dünyalarda sosyal etkileşim, karakter özelleştirme ve sürekli gelişen hikayelerle dolu deneyimler sunar. Ancak her ne kadar uzun hikayeleri olsa da ve genişleme paketleriyle bu hikayeler devam etse de oyuncuların eşitliği açısından hikayeye müdahele bulunmamaktadır. Bu tür, oyuncuların gerçek dünyada olduğu gibi sanal dünyada da büyük topluluklarda bir araya gelmelerine ve etkileşimde bulunmalarına olanak tanır. MMORPG’ler, diğer RYO türlerinden ayrılarak benzersiz ve büyüleyici bir oyun deneyimi sunarlar. Bu oyunlar, genellikle geniş bir dünya ve kapsamlı bir hikaye sunarlar. MMORPG’lerin özellikleri:
Büyük Çevrimiçi Dünyalar: MMORPG’ler, oyuncuların keşfetmek için büyük ve açık dünyalara sahip olduğu oyunlardır. Bu dünyalar, genellikle fantastik veya bilim kurgu temalarını içerir ve oyunculara serbestçe dolaşma, görevleri tamamlama, diğer oyuncularla ve dünyanın kendisiyle etkileşimde bulunma fırsatı sunar.
Binlerce Oyuncuyla Etkileşim: MMORPG’ler, binlerce hatta milyonlarca oyuncunun aynı oyun dünyasında bir araya gelebildiği oyunlardır. Bu, oyuncuların diğer gerçek kişilerle işbirliği yapma, rekabet etme veya sosyal etkileşimlerde bulunmak gibi fırsatlar sağlar.
Sürekli Gelişen Dünyalar: MMORPG dünyaları genellikle sürekli olarak güncellenir ve genişletilir. Oyun geliştiricileri yeni içerik, görevler ve hikayeler ekler, böylece oyuncular her zaman yeni şeyler keşfetme fırsatına sahiptir.
Ekonomik Sistemler: MMORPG’lerde oyuncular, sanal ekonomilerde ticaret yapabilirler. Oyuncular eşyaları alıp satarken, takas yapabilirler veya oyun içi para birimleriyle ticaret yaparlar.
Topluluk: MMORPG’ler, büyük ve bağlı oyuncu topluluklarına ev sahipliği yapar. Bu topluluklar, forumlar, sohbetler ve sosyal medya platformları aracılığıyla iletişim kurarlar.
Eşya Geliştirme: Oyuncular elde ettikleri zırh, silah ve aksesuarları yükseltme, saflaştırma, taş veya rün ekleme, efsunlama gibi işlemler ile geliştirirler. Bu geliştirmelerin belirli bir başarım oranları vardır. Bu oranlara bağlı olarak eşyaların seviyeleri düşebilir hatta kaybolabilir.
MMORPG türüne örnek olarak; World of Warcraft, Final Fantasy XIV Online, Guild Wars 2, Elder Scrolls Online, RuneScape verilebilir.
RYO türü, oyunculara sadece bir oyun deneyimi sunmakla kalmaz, aynı zamanda kendi hikayelerini ve karakterlerini oluşturma fırsatı da verir. Bu, sınırı sizin hayal gücünüze kalmış özgürlük ve derin hikayeler, RYO’ları oyun dünyasının en asil ve ihtişamlı türü haline getirir. Eğer hayal gücünüzün sınırlarını zorlamak istiyorsanız RYO türü sizin için harikulade bir seçenek olabilir.
Geri bildirim: Oyun Türleri Nelerdir? - Hemdest